صحبت کردن یکی از مهمترین راه‌های ارتباطی ما با اطرافیان می‌باشد. برخی افراد به صورت مادرزادی یا به دلیل حادثه‌ای دچار مشکل در صحبت کردن هستند، گفتار درمانی به این افراد کمک می‌نماید تا موانعی که به دلیل اختلالات گفتاری ایجاد شده است را از بین ببرند و دوباره بتوانند به سادگی با اطرافیان ارتباط برقرار نمایند. گفتار درمانی می‌تواند در مورد مشکلات کوچک مانند صدای خش دار تا مشکلات شدید مانند از دست دادن توانایی صحبت کردن که ممکن است به دلیل آسیب‌های مغزی ایجاد شده باشد، مفید واقع شود. اگر به دنبال یه گفتار درمانگر خوب هستید در این مقاله همراه ما باشید.
گفتار درمانی چیست ؟
گفتاردرمانی ارزیابی و درمان مشکلات ارتباطی و اختلالات گفتاری است. این کار توسط آسیب شناسان گفتار زبان (SLP) انجام می شود که اغلب از آنها به عنوان گفتاردرمانگر یاد می شود. از تکنیک های گفتاردرمانی برای بهبود ارتباطات استفاده می شود. این تکنیک ها شامل درمان حرکت دهانی، فعالیتهای مداخله ای زبان و سایر موارد بستگی به نوع اختلال گفتاری یا زبانی دارد.
هدف از گفتار درمانی چیست ؟
گفتار درمانی ممکن است برای اختلالات گفتاری در کودکان یا در بزرگسالانی که به دلیل آسیب یا بیماری مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی دچار مشکل شده اند، مورد نیاز باشد.
اهدافی که در گفتار درمانی دنبال می‌شود:
- تلفظ صحیح کلمات
- تقویت عضلاتی که در صحبت کردن نقش دارند.
- یادگیری صحیح روان صحبت کردن
علل اختلالات گفتاری
اختلالات گفتاری بنا به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود، بر اساس تحقیقات انجام شده ۸ درصد کودکان ۳ تا ۱۷ سال دچار اختلالات ارتباطی بوده‌اند. بسیاری از بزرگسالان نیز دچار مشکلاتی در گفتار هستند. برخی از مهمترین دلایلی که می‌تواند منجر به اختلالات گفتاری شود عبارتند از:
- آسیب عصبی به مغز
- فلج عضلانی
- ناهنجاری‌های ساختاری
- ناتوانایی‌هایی رشد
متخصصین گفتار درمانی افرادی هستند که جهت ارزیابی و درمان اختلالات گفتاری و زبانی آموزش دیده‌اند و می‌توانند با تشخیص مشکلات اولیه به درمان و حمایت افرادی که دچار اختلالات گفتاری هستند بپردازند.
مراحل گفتار درمانی
ابتدا بیمار تحت ارزیابی قرار می‌گیرد، با شناسایی مشکلاتی که موجب اختلالات گفتاری شده است ادامه‌ی مراحل درمان در کودکان و بزرگسالان ممکن است متفاوت باشد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
گفتاردرمانی کودکان
برای کودکان جلسات گفتار درمانی گاهی اوقات به صورت کلاس درس برگزار می‌شود، تمرینات و فعالیت‌هایی که در این کلاس‌ها برای کودکان ارائه می‌شود عبارتند از:
- فعالیتهای مرتبط با صحبت کردن: در این روش طی جلسات بازی با استفاده از تصاویر، کتاب‌ها و دیگر اشیاء به کودک کمک می‌شود تا تلفظ صحیح کلمات را بیاموزد و با تکرار آنها مهارت‌های کلامی او بهبود یابد.
- تمرینات مرتبط با بیان کلمات: در این روش در حین بازی نحوه‌ی صحیح ایجاد صداها و آواها به کودک نشان داده می‌شود.
- تغذیه و بلع درمانی: کمک به کودکانی که دچار مشکلاتی در جویدن و بلعیدن هستند با استفاده از تمریناتی جهت کمک به تقویت ماهیچه‌های دهان و افزایش آگاهی کودک جهت بهبود توانایی قورت دادن
- دیگر تمرینات: شامل تمرینات زبانی، لب، فک به همراه جلسات ماساژ صورت برای کمک به تقویت عضلات اطراف دهان می‌باشد که می‌تواند در مهارت‌های ارتباطی آنان در آینده مفید واقع شود.
پس از هر جلسه‌ی درمان، گفتاردرمانگر تمرینات و فعالیتهای خاصی را به والدین کودک آموزش می‌دهد تا در منزل با کودک خود تمرین نمایند.
گفتاردرمانی در بزرگسالان
در بزرگسالان شیوه‌های درمان متفاوت از درمان‌هایی است که برای کودکان ذکر کردیم، برخی از این درمان‌ها عبارتند از:
- تقویت ارتباطات اجتماعی: مهارت‌های حل مسئله، تمریناتی جهت تقویت حافظه و تمریناتی جهت بهبود ارتباطات از جمله فعالیت‌هایی هستند که جهت بهبود ارتباطات در بزرگسالان طی جلسات گفتاردرمانی به کار برده می شود.
- تمرینات تنفسی: جهت بهبود مشکلاتی که در طنین و تن صدا وجود دارد
- تمرینات دهان: جهت تقویت عضلات دهان
- تمرینات بلع: بیماری‌هایی مانند پارکینسون، سرطان دهان یا سکته مغزی ممکن است موجب اختلالات بلع شوند. برای این افراد با استفاده از تمرینات متناسب با شرایط بیماری، تمریناتی جهت کاهش و یا برطرف کردن مشکلات آنها در نظر گرفته می‌شود.
موارد کاربرد گفتاردرمانی
بیماری‌هایی که توسط گفتار درمانی قابل درمان هستند، عبارتند از:
- لکنت زبان: بیمار مبتلا به لکنت زبان، کلمات، هجاها و یا برخی عبارات را ممکن است چندین بار تکرار نماید یا آن ها را به صورت طولانی ادا نماید.
- آفازی یا زبان پریشی: بیمار توانایی خود را جهت بیان و درک زبان از دست می‌دهد و ممکن است در خواندن و نوشتن نیز دچار مشکل شود. معمولاً به دلیل آسیب به بخش‌هایی از مغز ایجاد می‌شود، در بزرگسالان سکته‌ی مغزی اصلی‌ترین دلیل آفازی می‌باشد.
- اختلالات مفصلی: این بیماران در تولید اصوات و صداها دچار مشکل هستند. معمولاً در هماهنگ کردن حرکات لب‌ها، زبان، دندان، فک و سیستم تنفس دچار اختلال بوده و اغلب کلمات را اشتباه تلفظ می‌نمایند.
- اختلالات زبانی خاص: منجر به ایجاد مشکلاتی در رشد مهارت‌های کلامی کودکان می‌شود. این اختلال در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن کودک تاثیر می‌گذارد و گاهی اوقات تحت عنوان اختلال تاخیر زبانی یا دیسفازی رشدی شناخته می‌شود. این مشکل یک اختلال شایع می‌باشد و ۷ تا ۸ درصد کودکان در مهدکودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در صورت عدم درمان این اختلال در کودکان ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در زندگی احتماعی و کاری فرد در بزرگسالی شود.
- اختلال تشدید: انسداد هوا از طریق دهان در حین صحبت کردن می‌تواند موجب اختلال تشدید شود، این اختلال منجر به ناواضح بودن صحبت افراد می‌شود.
تاثیر جلسات گفتار درمانی
بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده تاثیر نتایج گفتار درمانی همراه با بازی درمانی در کودکان و هم در بزرگسالان چشمگیر می‌باشد. از آن‌جایی که توانایی صحبت کردن به صورت صحیح و واضح، اداء کلمات با تلفظ صحیح، روان صحبت کردن و تمام این موارد در طی جلسات گفتار درمانی آموزش داده می‌شود تمام افرادی که دچار مشکلات کلامی و زبانی هستند می‌توانند با چندین جلسه گفتاردرمانی تحت مداوا قرار بگیرند. برخی از افراد ممکن است تنها به چند جلسه درمان احتیاج داشته باشند و در برخی دیگر چندین ماه درمان مستمر لزوم موفقیت درمان می‌باشد.