پریکاردیت به التهاب پریکاردیوم گفته می‌شود. پریکاردیوم یک کیسه نازک دولایه ای و پر از مایع است که سطح خارجی قلب را می‌پوشاند. این غشاء پرده مانند، باعث حرکت روان قلب در هنگام تپیدن می‌شود و از قلب در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند و قلب را در دیواره ی قفسه سینه نگه می‌دارد. پریکاردیت همچنین هنگامی که حجم خون در قلب زیاد می‌شود، از بزرگ شدن قلب جلوگیری می کند که این کار، عملکرد صحیح و مؤثر قلب را حفظ می کند.
پریکاردیت چیست ؟
پریکارد به پرده‌های حد واسط قلب با ریه و سایر اعضای داخل قفسه سینه گفته می شود. پریکارد در اصل یک کیسه دو لایه است که لایه داخلی آن بر روی قلب چسبیده است و لایه خارجی آن بر روی ریه، دیافراگم و سایر اعضای مجاور قلب چسبیده است. سطوح مجاور این دو لایه از یک لایه سلول نازک پوشیده شده و سطحی بسیار صاف دارند. هم چنین بین این دو لایه که یک فضای بسته به نام فضای پریکارد وجود دارد، که مقدار کمی ( کمتر از ۵۰ سی سی) مایع در آن وجود دارد. به دلیل سطح داخلی این لایه ها و وجود مایع داخل پریکارد، این دو لایه در زمان انقباض و انبساط قلب با کمترین اصطکاک بر روی هم حرکت می کنند و همین امر موجب می شود تا حرکت قلب داخل قفسه سینه احساس نشود و هچنین حرکات ریه و اعضای مجاور بر روی قلب و حرکات آن تغییری ایجاد نکند.
پریکاردیت در اثر التهاب پریکاردیوم به وجود می آید که طی آن در هنگامی که قلب منبسط و منقبض می شود این دو لایه شل می شوند و روی هم دچار سایش می گردند.
انواع پریکاردیت
پریکاردیت سه نوع اصلی دارد:
- پریکاردیت حاد: وقتی که علائم پریکاریدت پس از سه ماه باقی بماند (معمولاً با انجام اقدامات درمانی، علائم در مدت یک هفته از بین می‌رود) به آن پریکاردیت حاد می‌گویند.
- پریکاردیت با عود مکرر: زمانی که فرد دچار پریکاردیت حاد به صورت مکرر می‌شود.
- پریکاردیت مزمن: وقتی که علائم و عوارض پریکاردیت بیش از سه ماه ادامه می‌یابد.
علائم پریکاردیت چیست ؟
علائم این بیماری قلبی در اکثر مواقع شامل موارد ذکر شده در زیر است:
- تب شدید
- تعریق و لرز
- تنگی نفس
- سرفه خشک
- مانند ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- درد در قفسه سینه، مانند تیر کشیدن
- درد در شانه و بازوی چپ
- دردی که با دراز کشیدن یا تنفس عمیق تشدید می شود.
پریکاردیت ممکن است موجب تورم در ساق پا، مچ پا و یا کل پاها شود. این تورم امکان دارد علائم پریکاردیت انقباضی باشد. این در واقع نوعی از پریکاردیت است که پریکاردیوم در آن ضخیم و سخت می شود. هنگامی که این حالت رخ می دهد عضلات قلب نمی توانند منبسط گردند و قلب را از عملکرد عادی خود باز می دارد. در این وضعیت ممکن است خون به درون ریه ها، شکم، پاها برگشت کرده و موجب تورم می شود.
آزمایش های تشخیص پریکاردیت
رایج‌ترین آزمایشات تشخیص پریکاردیت عبارتند از:
- الکتروکاردیوگرام: این فعالیت الکتریکی قلب شما را شناسایی و ثبت می کند، با برخی از نتایج EKG که پریکاردیت را نشان می دهد.
- اشعه ایکس قفسه سینه: با اشعه ایکس قفسه سینه از داخل قفسه سینه، از جمله قلب، ریه ها و رگ های خونی شما عکس گرفته می شود. تصاویر می تواند نشان دهد که آیا قلب بزرگ شده است یا خیر.
- اکوکاردیوگرافی: این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از قلب شما ایجاد می کند، اندازه و شکل آن و میزان کارایی آن را نشان می دهد. این می تواند نشان دهد که آیا مایعات در پریکارد تجمع یافته اند یا خیر.
- CT قلب: این اشعه ایکس که تصویری واضح و دقیق از قلب و پریکارد شما گرفته و به رد سایر دلایل درد قفسه سینه کمک می کند.
- MRI قلب: در MRI قلب از آهن ربا و امواج رادیویی برای تشکیل تصاویر دقیق از اندام ها و بافت های شما استفاده می شود. این می تواند تغییراتی را در پریکارد نشان دهد.
جهت تعیین وقت از بهترین متخصص قلب فرم زیر را پر کنید.
درمان پریکاردیت بدون جراحی
برای درمان التهاب پرده دور قلب ممکن است بهترین متخصص قلب برای شما دارو تجویز نماید. این داروها (مانند ایبوپروفن و آسپیرین) برای تسکین درد و التهاب می باشند. اگر شما دارای پریکاردیت مزمن باشید، حتی در صورتی که حال شما بهتر شود، ممکن است نیاز باشد که به مدت چند سال، داروی NSAID یا کلشی سین مصرف کنید.
این داروی ادرار آور معمولاً به آزاد شدن مایعات اضافی ایجاد شده با پریکاردیت انقباضی کمک می کند. اگر شما مشکل ضربان قلب نیز دارید، با پزشک خود در میان بگذارید.
پزشک شما ممکن است استروئیدها یا داروهای دیگری مانند آزاتیوپرین، ایمونوگلوبین های انسانی IV و یا آناکینرا را برای شما تجویز کند.
کلام آخر
پریکاردیت التهاب پرده دور قلب می‌باشد که معمولاً به صورت خفیف و ملایم بوده و به خود به خود برطرف می‌شود. اما در برخی از موارد اگر این بیماری درمان نشود می‌تواند منجر به پریکاردیت مزمن و مشکلات خطرناکی شود که سلامت فرد را به طور جدی تحت تأثیر قرار می دهد.
بهبودی کامل پریکاردیت به چند هفته یا چند ماه زمان نیاز دارد. برای بهبودی کامل آن باید استراحت کنید و مراقبت هایی که پزشک برای شما توصیه کرده است را رعایت نماید. این اقدامات به کاهش خطر ابتلاء مجدد به این بیماری کمک می‌کند.