اگر دچار علائم افسردگی هستید و به دنبال کمک پزشکی می‌گردید، ممکن است ندانید که به کجا مراجعه کنید. هم روانشناسان و هم روانپزشکان افسردگی را درمان می‌کنند، اما پیش از انتخاب یک متخصص، باید تفاوت‌های آن‌ها در آموزش، تجربه و روش‌های درمانی را در نظر بگیرید.
در ادامه اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید که برای درمان افسردگی بهتر است به روانشناس مراجعه کنید یا روانپزشک آورده شده است.
نوع متخصص سلامت روان که به آن مراجعه می‌کنید، به عوامل مختلفی از جمله شدت بیماری شما و ترجیح شما برای روش درمان افسردگی بستگی دارد. در موارد افسردگی شدید، روانپزشک میتواند اختلالات پزشکی زمینه‌ای را رد کرده و دارویی تجویز کند که بر اساس نیازهای خاص شما تنظیم و اصلاح شود.
بااین‌حال، اگر در حال گذراندن یک دوره سخت هستید و می‌خواهید روی درک بهتر افکار و رفتارهای خود تمرکز کنید، یک روانشناس میتواند به طور مستمر به شما کمک کند و ممکن است نیازی به مصرف دارو نباشد. در برخی موارد، مراجعه هم‌زمان به روانپزشک و روانشناس مفید است، به این صورت که روانشناس جلسات منظم روان‌درمانی را ارائه می‌دهد و روانپزشک مدیریت داروها را بر عهده دارد.
هر متخصصی را که انتخاب می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که او تجربه قابل‌توجهی در درمان افسردگی دارد و روش و رفتار او برای شما راحت و مناسب است. اگر احساس کردید که با روانپزشک یا روانشناس خود ارتباط خوبی برقرار نمی‌کنید، کاملاً طبیعی است که فرد دیگری را امتحان کنید تا زمانی که شخص مناسبی را بیابید.
روانپزشک کیست؟
روانپزشکان متخصصان پزشکی هستند که دانشکده پزشکی، یک دوره کارآموزی پزشکی یک‌ساله و سه سال رزیدنتی تخصصی در تشخیص و درمان اختلالات سلامت روان را گذرانده‌اند. آن‌ها معمولاً بیمارانی را درمان می‌کنند که برای مشکلات سلامت روان خود به دارو نیاز دارند، از جمله افسردگی شدید، اختلالات اضطرابی، اختلال دوقطبی، PTSD و اسکیزوفرنی. روانپزشکان می‌توانند در مطب‌های خصوصی، بیمارستان‌ها، مراکز پزشکی دانشگاهی، زندان‌ها، مراکز توان‌بخشی و محیط‌های دیگر فعالیت کنند. علاوه بر انجام آزمایش‌های پزشکی برای رد علل فیزیکی علائم، روانپزشکان معمولاً از ارزیابی‌های فردی و تست‌های روانشناختی برای تشخیص استفاده می‌کنند. داروها بر اساس مشاهدات و نتایج تنظیم می‌شوند و گزینه‌های درمانی ممکن است شامل روان‌درمانی، دارودرمانی یا ترکیبی از هر دو باشد.
در یک روانپزشک به دنبال چه چیزی باشیم؟
کسانی که تاکنون به روانپزشک مراجعه نکرده‌اند، ممکن است ندانند چگونه روانپزشکی را پیدا کنند که با نیازهای خاص آن‌ها سازگار باشد. هنگام جستجوی یک روانپزشک، موارد زیر را در نظر بگیرید:۱. بیماری یا نگرانی شما
روانپزشکان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها را درمان می‌کنند، اما برخی در زمینه‌های خاصی تخصص دارند که ممکن است با شرایط شما مرتبط‌تر باشد. بهتر است به دنبال روانپزشکی باشید که بتواند بیماری‌های شما را درمان کند و هم‌زمان نگرانی‌های فردی شما را نیز در نظر بگیرد.۲. داروهایی که ممکن است نیاز داشته باشید یا نداشته باشید
ممکن است به روانپزشکی نیاز داشته باشید که علاوه بر تجویز و مدیریت داروها، گزینه‌هایی برای گفتاردرمانی نیز ارائه دهد. روانپزشک، برخلاف روانشناس، مجوز تجویز دارو دارد و در کنار درمان‌های روانشناختی، ممکن است داروهایی را برای کنترل اضطراب، افسردگی، بیش‌فعالی (ADHD) یا سایر اختلالات روانی تجویز کند.۳. صلاحیت‌ها و مدارک
هنگام انتخاب بهترین روانپزشک، به مدارک و صلاحیت‌های او توجه کنید. آیا تحصیلات، آموزش، مجوز و تجربه عملی لازم را دارد؟ در کدام جنبه‌های سلامت روان تخصص دارد؟ همچنین، حتماً روش‌های درمانی و فلسفه کاری او را بررسی کنید.روانشناس کیست؟
اگرچه روانشناسان معمولاً یک دوره کارآموزی دوساله را به پایان می‌رسانند و دارای مدرک دکترا در روانشناسی هستند، اما پزشک نیستند و مجاز به تجویز دارو برای اختلالات سلامت روان نمی‌باشند. آن‌ها از درمان شناختی – رفتاری و گفتاردرمانی برای کمک به بیماران در درک و مدیریت علائمشان استفاده می‌کنند. روانشناسان در بسیاری از محیط‌های مشابه روانپزشکان کار می‌کنند. بازی‌درمانی یکی از روش‌های رایج مورداستفاده توسط روانشناسان برای کمک به کودکان است که از طریق آن رفتارها و الگوهای رفتاری آن‌ها را تحت‌نظر می‌گیرند.
آیا یک روانشناس میتواند دارو تجویز کند؟
افسردگی، یک مشکل پیچیده‌ی سلامت روان، ممکن است از یک رویکرد درمانی چندجانبه بهره ببرد. بر اساس یک مقاله معتبر در سال ۲۰۲۲، ترکیب روان‌درمانی با دارودرمانی مؤثرتر از استفاده‌ی جداگانه از هر یک از این روش‌ها است. ترکیب داروها با روان‌درمانی میتواند به کاهش علائم افسردگی و بازسازی الگوهای فکری منفی کمک کند. برخی روانشناسان قادر به تجویز داروهای ضد افسردگی نیستند. بااین‌حال، در برخی موارد، روانشناسانی که آموزش‌های اضافی را گذرانده باشند، مجوز تجویز دارو دریافت می‌کنند. متخصصان سلامت زیر ممکن است بتوانند درمان ارائه دهند و دارو تجویز کنند تا به افراد مبتلا به افسردگی کمک کنند:- روانپزشکان
- پزشکان عمومی و پرستاران متخصص خانواده
- پرستاران روانپزشکی یا سلامت روان
- داروسازان روانپزشک
تفاوت روانپزشک و روانشناس
هم روانپزشکان و هم روانشناسان از روان درمانی برای تشخیص اختلالات سلامت روان استفاده می‌کنند، اما رویکردهای آن‌ها متفاوت است.- رویکرد پزشکی روانپزشکان: روانپزشکان از یک رویکرد پزشکی استفاده می‌کنند و بر جنبه‌های بیولوژیکی بیماری‌های روانی تمرکز دارند. آن‌ها با تجویز دارو به کاهش علائم کمک می‌کنند.
- بررسی کامل سابقه پزشکی: روانپزشکان سوابق پزشکی بیمار را به طور کامل بررسی می‌کنند تا اختلالات جسمی را که ممکن است علت مشکلات روانی باشند، رد کنند. برای مثال، مشکلات تیروئیدی می‌توانند علائمی مشابه افسردگی ایجاد کنند.
- تمرکز روانشناسان بر افکار و رفتار: در مقابل، روانشناسان بیشتر بر افکار و رفتار تمرکز دارند و سعی می‌کنند الگوهایی را در زندگی بیمار شناسایی کنند که ممکن است باعث ایجاد یا تشدید علائم شوند
نقش سبک زندگی در بهبود افسردگی
هم‌زمان که از روش‌های روان‌درمانی و دارودرمانی برای بهبود مشکل افسردگی خود استفاده می‌کنید، ایجاد تحولاتی در سبک زندگی میتواند نقش بسیار مهمی در کمترشدن نشانه‌های افسردگی و بهبود سلامت روان داشته باشید. تحقیقاتی هستند که نشان می‌دهند برخی عادت‌های روزمره میتواند تأثیر مثبتی بر خلق‌وخوی شما داشته باشد و روند درمان را تسریع کند.- فعالیت‌های ورزشی: ورزش منظم باعث ترشح هورمون‌های شادی‌آور مانند اندورفین و سروتونین می‌شود که به بهبود روحیه و کاهش استرس کمک می‌کنند. حتی فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی روزانه یا یوگا می‌توانند تأثیرات مثبتی بر کاهش علائم افسردگی داشته باشند.
- استفاده از تغذیه سالم: رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا ۳ میتواند بر عملکرد مغز تأثیر مثبت داشته باشد. مصرف غذاهای فراوری‌شده، شکر و کافئین بیش از حد ممکن است موجب نوسانات خلقی و تشدید علائم افسردگی شود.
- خوابی باکیفیت و کافی: اختلالات خواب و بی‌خوابی می‌توانند افسردگی را تشدید کنند. تنظیم یک برنامه خواب منظم، دوری از صفحات نمایش قبل از خواب و ایجاد محیطی آرام برای استراحت میتواند کیفیت خواب را بهبود بخشیده و در کاهش علائم افسردگی مؤثر باشد.
- ارتباطات اجتماعی و حمایت عاطفی: حفظ روابط سالم با خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی میتواند به افراد کمک کند تا احساس تنهایی نکنند و از حمایت عاطفی برخوردار شوند. شرکت در فعالیت‌های گروهی یا ملاقات منظم با افراد مورداعتماد میتواند به کاهش استرس و افزایش احساس امید کمک کند.
- تکنیک‌های مدیریت استرس: مدیریت استرس از طریق روش‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، نوشتن احساسات در دفترچه روزانه یا فعالیت‌های هنری میتواند ذهن را آرام کرده و از شدت علائم افسردگی بکاهد.